Schoonheidsmythe en het Assepoester-complex: jeugdschoonheid en geld – is dat alles?
Ze legt haar afgematte hart in een kleine bedelnap en knielt voor hem neer. Hij deelt zijn genegenheid uit als kleingeld – en amuseert zich met haar dankbare blik. Even doen ze allebei alsof er een uitwisseling van waarde heeft plaatsgevonden. Ze herinnert zich een tijd dat hij haar met passie wilde. Ze herinnert zich een tijd dat ze allemaal trucjes voor haar deden. Ze herinnert zich wie ze was en de kracht van verleiding; de kracht van de jeugd, een mooi gezicht, seksualiteit en vitaliteit. Ze droomde van alle mogelijke dingen. Natuurlijk weergalmt de grootste droom van allemaal door haar meisjes-kind geest “Ik wil een bruid zijn”. Ze herinnert zich haar trouwdag zo levendig dat het alles was wat ze ooit wilde en ze beschouwt het vaak als haar ‘prinsessendag’.
Papa noemde haar prinses toen hij haar ‘s avonds in bed stopte. Ze geloofde dat ze zijn prinses was en twijfelde nooit aan zijn voorspellingen dat ze op een dag een mooie vrouw zou worden, smoorverliefd zou worden en nog lang en gelukkig zou leven.
Wat een grap. Wat een grote dikke leugen. Was ze echt zo misleid? Was het pech, slecht beoordelingsvermogen, slechte keuzes of is het de droom voor alleen ‘de anderen’. Het is waarschijnlijk nooit bij haar opgekomen dat een prinses per definitie jong en mooi moet blijven.
Met Assepoester is het waarschijnlijk allemaal begonnen en het werd keer op keer bevestigd in boeken, films, gesprekken en cultuur.
Als kind verwonderde ze zich over ‘Hem’ en deed ze verkleedspelletjes met haar vriendjes. Ze heetten allemaal mevr. en thee gezet voor als Mr. kwam thuis. Ze hadden bruidpoppen en babypoppen. Ze bedachten en ontwierpen hun toekomstige huwelijksgeluk. Hij was knap, succesvol, rijk en romantisch.
Van meisjes werd niet echt verwacht dat ze zich al te veel zorgen maakten over zaken als onderwijs of financiën. Dat was tenzij je een ‘Plain Jane’ was. Nee, jongens houden sowieso niet van meisjes als ze te slim zijn. Schoonheid is de sleutel – schoonheid is alles. Schoonheid is jouw ticket naar ‘nog lang en gelukkig’.
Happy ever after had me altijd een beetje verbijsterd. De meeste meisjes leken zich erg op hun gemak te voelen bij het einde van het verhaal en nog lang en gelukkig. Het knaagde een beetje aan me – eigenlijk maakte het me behoorlijk veel zorgen. Ik zag het een beetje als de dood. Het leek me dat je verhaal klaar was toen je trouwde. Als nog lang en gelukkig leven zo geweldig was, waarom werd het dan niet een ander verhaal; een nog beter verhaal?
Iets anders dat me echt in de war bracht, was dat we als tiener allemaal erg geobsedeerd waren door ons uiterlijk en onze magie, maar iets leek heel, heel vreemd. De getrouwde vrouwen in mijn stad waren allesbehalve voorbeelden van nog lang en gelukkig. Ik wil niet onaardig zijn, maar deze vrouwen maakten me echt bang. De mannen waren noch prinsen noch charmant.
(Ik vroeg me af over het meisje dat de kikker kuste die de prins werd. Ik zou veel wratten verwachten en waarschijnlijk is dat ook niet zo ver van de realiteit.)
Nou, ik weet niet wie wratten had of wie wat had; Ik was gewoon aan het observeren en me aan het afvragen. Ik zag mannen die te veel dronken en te hard schreeuwden. Vrouwen in kale jurken en smoezelige kleine kinderen die eraan hangen. Haren in plastic krulspelden en wasknijpers in monden. Overdag soaps en talkback-radio. Ik wist zeker niets van ‘alle rijkdommen in het land’. Genoeg om flikkers voor een week te kopen en misschien een punter op de pony, maar geen diamanten of nertsjassen, die destijds de statussymbolen waren.
De dingen zijn sindsdien een beetje veranderd en vrouwen van vandaag stellen op zijn minst een aantal van deze kwesties in vraag. Gelukkig krijgen vrouwen nu onderwijs, goede banen en een onafhankelijk inkomen. Velen merken ook dat ze heel goed in staat zijn om alleen voor kinderen te zorgen in plaats van gewelddadige relaties te doorstaan. Als je vrouwen hoort praten, zou je denken dat ze hun Assepoester-conflicten echt hebben geanalyseerd en opgelost, maar is dat ook zo?
Wortelt het intellect echt die verwachtingen uit de kindertijd weg? Geloven we nog steeds dat een vrouw mooi moet zijn om een partner aan te trekken en te behouden? Hoeveel van ons geluk en onze veiligheid hangt af van onze jeugd en seksualiteit?
Zijn geen succesvolle, intelligente vrouwen van middelbare leeftijd die stiekem nog steeds dromen van ‘Hem’. Eén huwelijk, twee huwelijken, drie huwelijken, vier!
Als Assepoester deel 2 ooit was geschreven, hadden we misschien ontdekt dat Assepoester inderdaad nog lang en gelukkig leefde. Ze zou de natuurlijke stadia van het leven met gratie en charme hebben doorlopen. Ze heeft de dingen van de jeugd misschien gemakkelijk en natuurlijk opgegeven toen ze zich ontwikkelde tot een complete en competente vrouw op haar eigen manier. Misschien maakten de aanvankelijke lust en fascinatie van haar prins plaats voor een dieper respect, vriendschap en vertrouwen die zo’n band en diepe oprechte liefde vormden, dat ze inderdaad nog lang en gelukkig leefden. Is het niet mogelijk dat haar warmte, vrijgevigheid, wijsheid, humor en ware aard van grotere waarde waren toen ze allebei evolueerden?
Ik geloof echt dat dit een waarschijnlijk scenario zou kunnen zijn. Ik waardeer zeker de aantrekkingskracht van jeugd, schoonheid en sensualiteit, maar het is niet mijn maatstaf voor menselijke waarde. Deze dingen zouden waarschijnlijk ongeveer tien minuten lang mijn aandacht trekken. Nu ga ik niet suggereren dat knappe mensen dom of inhoudsloos zijn, hoewel dit vaak erg stereotiep is, klopt het ook niet. Er goed uitzien maakt iemand net zo min dom als gewoon zijn iemand interessanter maakt. We moeten ook accepteren dat rijk zijn geen maatstaf is voor de waarde van een mens. Geld is goed en kan het leven op veel niveaus een beetje makkelijker maken, maar het maakt niet van alle rijke mannen ideale echtgenoten, noch betekent het dat een gebrek aan rijkdom een man tot een inferieure partner maakt.
We moeten gewoon al deze onrealistische verwachtingen en oordelen afschaffen en definiëren wat waar is voor onszelf. Het is zeker gemakkelijk genoeg om gewoon een minuut of twee te zitten en jezelf af te vragen waarom je van de mensen houdt die je doet. Ik denk dat jouw lijst erg op de mijne lijkt; integriteit, humor, empathie, warmte, intelligentie en alles wat mij bezighoudt of verbindt met die persoon. Ik zou echt liever met een grappige, interessante dikke jongen achter in de kamer zitten dan naar een mannelijke stripper op het podium te staren – dat is zeker.
Als we duidelijk kunnen krijgen wat we nodig hebben en willen, kunnen we misschien onze Assepoester-waan ontmantelen en reconstrueren.
Dit is waar het echt interessant wordt. Miljarden en miljarden dollars wisselen van eigenaar dankzij slimme marketingtactieken die ons Assepoester-geloof verzilveren. In het extreme geval kunnen vrouwen er zo van overtuigd zijn dat schoonheid de enige maatstaf voor eigenwaarde is dat ze zichzelf letterlijk vernietigen. Denk je dat ik een grapje maak? Warme, geweldige, waardevolle, slimme, getalenteerde mensen zullen zichzelf regelrecht uit het spel van het leven halen. Ze gaan het opzettelijk en vrijwillig doen en ik zal je vertellen waarom.
hersenspoeling. Het is zo ongelooflijk gemakkelijk om te doen, omdat we als kinderen al het prinsesgeloof hebben aangenomen. Het idee versterken dat mooi zijn ons gelukkig maakt of dat gebrek aan schoonheid ons onwenselijk maakt, is de perfecte marketingformule. Krachtige en effectieve marketing vraagt om een subtiele, consistente en emotioneel geladen invulling. Overal waar we kijken zien we beelden van schoonheid en jeugd die succes, liefde, romantiek, seks, rijkdom, bewondering, veiligheid en geluk bereiken. Niet zo voor de hand liggend is de onderliggende boodschap dat we zonder schoonheid niet waardig zijn en ook niet in staat zijn om deze dingen te hebben.
Mannen worden ook het slachtoffer, maar hun versie van eigenwaarde is gekoppeld aan geld, succes, macht en prestige. Levens worden totaal vernietigd door het geloof in deze BS! Het is niet waar. Het is niet eens logisch en het is zo helder als de dag, maar we geloven het nog steeds. We geloven het niet alleen; we promoten het eigenlijk zelf. Het effect van dit soort marketing is dat mensen zichzelf verkleinen tot het punt van totale waardeloosheid en in zichzelf verdwijnen. De echt trieste en zielige motivatie achter dit alles is gewoon hebzucht en geld verdienen. En we hebben het allemaal gekocht; het geloof, de oplossing en de producten. We lieten ze ons breken en ons vervolgens repareren en we betaalden veel geld voor het voorrecht.
Krijg dit – een slimme lul gaat een pot modder verpakken, in een kristallen pot stoppen en op tv komen en ons ervan overtuigen dat deze smurrie rimpels zal gladstrijken en je een jeugdige, verleidelijke voltooiing zal geven. Zijn maat, een grotere en ambitieuzere oplichter, kan de hoeveelheid dollars die binnenstroomt niet geloven en besluit het een beetje op te krikken. Hij heeft een magische injectiespuit die gif in je gezicht pompt, je uitdrukking verlamt en het ‘een remedie tegen frons- en lachrimpels’ noemt. Het is fenomenaal! Hij maakt een bundel en inspireert vele anderen tot het bedenken van allerlei gimmicks en gadgets.
Nou, niemand met een gezond verstand zou deze onzin geloven!
Dat is tenzij het keer op keer wordt herhaald. Dat is het probleem met hersenspoeling; het heeft herhaling nodig. Het helpt ook om getuigenissen te hebben; we willen graag weten dat anderen het hebben geprobeerd en kunnen bevestigen dat het voor hen werkt. Beroemdheden (een ander marketinginstrument) zouden onzin niet goedkeuren als het niet waar was, toch? Mooie beroemdheden (de belichaming van nog lang en gelukkig) laten ons hun geheimen voor succes zien:
Siliconenzakjes in borsten gestoken
Stofzuigers zuigen dijen uit
De lippen van Daisy Duck
Zure huidschilfers
Kunststof neus, wangen en kin
En naai en draai die vagina dicht!
Je moet een grapje maken – niemand zou voor de gek worden gehouden om dat te doen! Miljarden dollars zeggen dat je ongelijk hebt. Het enige dat nodig is, is je ervan te overtuigen dat het niet goed met je gaat, dat je het niet waard bent, niet geliefd bent en nooit gelukkig zult worden. En dat is zo gemakkelijk om te doen, want vanaf het begin werd je gehersenspoeld om te geloven dat liefde alleen voor jong, mooi en rijk is. U beseft dit waarschijnlijk ook niet, maar u, ja u, maakt deel uit van de propaganda en u onderschrijft en promoot het.
Je belachelijke stilettoschoenen die je voeten hebben vervormd en je knieën en enkels hebben verzwakt, maken deel uit van het spel. Het jojo-dieet, eetbuien en purgeren. Je waanzinnig dure kleding, parfums en cosmetica spelen allemaal een rol bij het in stand houden van ‘The Beauty Myth’.
Begrijp me nu niet verkeerd, ik ben niet tegen mensen die er goed uitzien. Ik ben het er volledig mee eens dat er goed uitzien ons een goed gevoel kan geven. Ik ben me er ook van bewust dat er goed uitzien aantrekkelijk en aantrekkelijk kan zijn. MAAR, het is niet dat alles!
Het zijn de leugens die ik beledigend vind; de domheid en de vernietiging die die leugens in stand houden. Ik heb het niet over make-up die oneffenheden verdoezelt of de huidskleur verbetert, ik heb het over de cosmetische industrie die ware schoonheid verdoezelt. Ik heb het over het Assepoester-complex; onze eigen deelname aan het in stand houden van deze onrealistische en gevaarlijke overtuigingen. Vrouwen concurreren met andere vrouwen in een strijd van illusie; zichzelf en hun zusters niet respecteren en vernietigen.
Dit is waar het allemaal op neerkomt: we zijn gehersenspoeld om te geloven dat jeugd en schoonheid gelijk zijn aan geluk – wat zich vertaalt in liefde en veiligheid. Dat is de hele zoektocht van Assepoester. We willen allemaal liefhebben en bemind worden en ons veilig voelen. Wat we allemaal zijn gehersenspoeld om te geloven, is dat liefde en veiligheid alleen beschikbaar zijn voor jong, mooi of rijk.
Mannen zijn ook niet ontsnapt; ze lijden ook onder het Prince Charming-schandaal. Geld is het kenmerk van een man. Kleine, dikke, kale, sigaar rokende miljonairs druipend van jonge hoopvolle sterretjes – wat een zielig gezicht om te zien! Maar iemand gelooft het duidelijk.
Ik probeer rijkdom niet te downgraden; geld hebben is goed, veel beter dan niet en idem voor schoonheid. Het punt is dat we het hebben geaccepteerd als maatstaf voor menselijke waarde. Veel erger dan dat, we laten onszelf beoordelen en we beoordelen anderen naar deze maatstaf. Wordt het niet tijd dat we een voorbeeld stellen van menselijke waarde door trouw te blijven aan wie we zijn? Is schoonheid eigenlijk niet gewoon een masker? Laten we het allemaal gewoon afpellen en een kijkje nemen naar wat erin zit.
Elke leeftijd heeft zijn eigen schoonheid. In veel culturen zijn de ouderen de wijze en gerespecteerde leden van de gemeenschap. Of korter gezegd de meest geliefde en geëerde. Wordt het niet tijd dat we allemaal realistischer naar deze idealen kijken en eraan werken om onze waarden opnieuw vorm te geven en opnieuw te beoordelen? Het is tijd voor Prince Charming om wat integriteit te tonen. Denk vanavond terwijl je je benen heet waxt aan mij; opgerold in de lounge met pyjama’s en Ugg-laarzen aan, lachend, pratend en liefhebbend mijn oude man. Hé, ik ben zelf geen Assepoester!